ไม่ว่าคุณจะเป็นเชฟ หรือมือใหม่ที่กำลังมองหามีดทำครัวญี่ปุ่นหรือพึ่งเริ่มจะเข้าวงการการทำอาหาร หรือต่อให้คนที่ไม่เคยทำอาหารไม่เคยจับมีดเลย อาจจะได้ยินชื่อของมีดกิวโตมาบ้าง ไม่มากก็น้อย แต่ถ้าอยากรู้จักเกี่ยวกับมีดกิวโตให้มากขึ้น บทความนี้จะอธิบายเกี่ยวกับทุกเรื่องที่ควรรู้เกี่ยวกับมีดกิวโต ทั้งประวัติความเป็นมา การใช้งาน และสาเหตุที่ทำไมควรมีมีดกิวโตไว้ติดบ้านซักเล่มครับ
การผสมผสานที่ลงตัวระหว่างตะวันออก และ ตะวันตก
ก่อนที่จะดูเกี่ยวกับวิธีการใช้งาน อยากให้ท่านได้ทราบเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของมีดกิวโตก่อนครับ ว่ามีดกิวโตนั้น ได้รับอิทธิพลมาจากตะวันตกอย่างไร ทำไมมีดกิวโตถึงเป็นส่วนนึงในการเชื่อมต่อวัฒนธรรมระหว่างชาติตะวันตกและญี่ปุ่น และมันกลายมาเป็นมีดกิวโตในแบบที่พวกเราใช้กันในปัจจุบันได้ยังไง
ต้นกำเนิดของมีดกิวโต (牛刀)
ในช่วงยุคเอโดะ ประมาณช่วงปีค.ศ. 1603 - 1868 ในช่วงเวลา 200 กว่าปีนี้ ประเทศญี่ปุ่นอยู่ในยุคของการปิดประเทศ ซึ่งในช่วงเวลานั้นต่างชาติแทบจะเข้าถึงประเทศญี่ปุ่นไม่ได้เลย และคนญี่ปุ่นก็ไม่สามารถออกไปโลกภายนอกได้เช่นกัน
ซึ่งในสมัยนั้น รัฐบาลญี่ปุ่นกลัวว่าวัฒนธรรมจากตะวันตกจะมาครอบคลุมและกลืนความเป็นญี่ปุ่นไป จึงทำการปิดประเทศตัวเอง และสาเหตุที่สำคัญอีกข้อนึงคือ เพื่อป้องกันโจรสลัดด้วย ซึ่งการปิดประเทศไม่ใช่แค่ป้องกันเหตุผลข้างต้นอย่างเดียว ญี่ปุ่นนั้นพยายามจะปกป้องวัฒนธรรม ศาสนา และวิถีชีวิตของตัวเองไม่ให้ถูกชาติตะวันตกกลืนไปอีกด้วย
แต่หลังจากนั้นต่อมา ในยุคสมัยเมจิ ญี่ปุ่นเริ่มจะเปิดประเทศทำการค้ากับตะวันตก เหมือนจะดี แต่ความจริงแล้วต้องพูดว่าญี่ปุ่นโดนแกมบังคับให้เปิดประเทศทำการค้ามากกว่า
ในปี 1853 ทางฝั่งสหรัฐฯ ต้องการจะทำการค้ากับประเทศญี่ปุ่น โดยนาวาเอกพิเศษแมทธิว เพอร์รี่ของสหรัฐฯ ได้เดินทางมาถึงประเทศญี่ปุ่นพร้อมกับเรือรบอีกหลายลำ โดยเตือนญี่ปุ่นประมาณว่า ยูไม่ทำการค้ากับไอ ยูก็เจอไอยิง ทำให้ตั้งแต่นั้นมา เป็นจุดเริ่มต้นของความสัมพันธ์ทางการทูตกับโลกภายนอก(แบบฉบับโดนขืนใจ)นั่นเองครับ
คนที่สนใจเกี่ยวกับเรื่องนี้ ในภาพยนต์เรื่อง "The Last Samurai" ที่นำแสดงโดย ทอมครูส ก็มีฉากนี้เช่นกันครับ
หลังจากนั้นเป็นต้นมา ประเทศญี่ปุ่นก็ได้เริ่มรับอิทธิพลจากประเทศตะวันตกบางส่วน โดยญี่ปุ่นเริ่มนำเทคโนโลยีในการทำอาหารแบบตะวันตกมาประยุกต์ใช้ในอาหารญี่ปุ่น และนี่คือจุดเริ่มต้นของการให้กำเนิดมีดกิวโตครับ
ในช่วงเวลาของยุคเมจิ เริ่มมีการตีมีดกิวโตขึ้นเป็นครั้งแรก ซึ่งในช่วงเวลานั้น คนญี่ปุ่นชื่นชอบอาหารฝรั่งเศสมาก ถึงกับพยายามออกแบบมีดเพื่อที่จะเลียนแบบมีดเชฟของฝรั่งเศส จึงได้ถือกำเนิดมีดกิวโตขึ้นมาครับ
มีดกิวโต ถ้าแปลตรงตัวเลย จะแปลว่า "ดาบวัว" ครับ แต่ถ้าจะพูดให้ถูกต้องน่าจะเป็น "มีดเนื้อวัว" มากกว่าครับ
มีดกิวโตเริ่มเข้ามาแทนที่มีดแบบเก่าที่ใช้กันในครัวเรือนของประเทศญี่ปุ่น
ความนิยมของมีดกิวโตเริ่มมีมากขึ้นเรื่อยๆ พร้อมกับการเติบโตของอุตสาหกรรมและการเมืองในประเทศญี่ปุ่น ก่อนที่จะมีมีดกิวโตนั้น ครัวเรือนในประเทศญี่ปุ่นจะใช้มีดสามชนิด มีดเดบะ สำหรับปลาทั้งตัว มีดยานากิบะ สำหรับแล่ปลา และมีด นาคิริ ใช้สำหรับหั่นผัก
ในปัจจุบัน มีดทำครัวญี่ปุ่นกิวโตเป็นหนึ่งในมีดทำครัวญี่ปุ่นที่ได้รับความนิยมมากที่สุด
เนื่องจากการใช้งานที่เหมือนมีดตะวันตกที่คนส่วนใหญ่คุ้นเคยกัน ยังได้ความคมแข็งของเหล็กญี่ปุ่นมาอีก รวมไปถึงการใช้งานที่อเนกประสงค์และมีนำหนักที่เบา ทำให้ใช้งานได้ง่ายอีกด้วย
ด้วยสาเหตุเหล่านี้ทำให้มีดกิวโตนั้นเป็นมีดที่ยอดนิยม ทั้งในครัวเรือนและเหล่าเชฟมาจนถึงในปัจจุบันครับ